De Sector Werken onder Overdruk bestaat uit Duikarbeid, Caissonarbeid en werknemers werkzaam in Hyperbare Geneeskundige Centra.
In Nederland zijn slechts één of twee bedrijven bezig met caisson werkzaamheden. In Nederland zijn ongeveer 12 centra Hyperbare Geneeskunde. Werknemers in deze sector werken onder overdruk en dienen bijvoorbeeld duikmedisch goedgekeurd te zijn. Echter een caissonarbeider en/of ziekenverpleger hyperbare geneeskunde is geen gereglementeerd beroep en behoeven dus hun competentie niet aan te tonen met een certificaat.
Dit geldt niet voor de subsector Duikarbeid. Duiker, Duikploegleider, Duikmedische Begeleider en Duikerarts zijn gereglementeerde beroepen. Dit betekent dat hun competentie aangetoond moet worden middels een certificaat.
Zie hiervoor: certificerende instellingen.
Beheerstichting Werken onder OverDruk – SWOD -: De beheerstichting SWOD fungeert voor het gehele werkveld van werken onder overdruk als het loket naar het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op het gebied van Arbeidsomstandigheden. SWOD heeft hiertoe onder meer een eigen website (www.werkenonderoverdruk.nl ) waar ook het “openbaar” Register Certificaten van Vakbekwaamheid is opgenomen.
Het werkveld bestaat uit drie "collega"sectoren; namelijk de Civiele sector, de Brandweer en Defensie.
De Beheerstichting SWOD beheert de werkveldspecifieke certificatieschema’s, de centrale itembank (praktijk en theorie examens), is het loket tussen Sector en overheid en beheert de Arbogerelateerde items, zoals de Arbocatalogus Werken onder Overdruk www.ArbocatalogusWoO.nl
Onder SWOD opereert het Centraal College van Deskundigen (CCvD), hierin zijn de diverse disciplines uit de Sector Werken onder Overdruk vertegenwoordigd zoals Defensie, Brandweer en Civiel.
De diverse disciplines (Brandweer, Defensie en Civiel) zijn verplicht zelf het College van Deskundigen (CvD) te huisvesten. In het College van Deskundigen hebben vertegenwoordigers van de achterban op voordracht van hun achterban een zetel. Voor de overheid is het van belang dat in deze branchecolleges werkgevers- en werknemersorganisaties zijn vertegenwoordigd. (beter bekend als poldermodel).
De branchecolleges hebben als taak de expertise van hun achterban te inventariseren.
De voorzitters van de Branchecolleges hebben zitting het Centraal College van Deskundigen onder SWOD (CCvD).
Het CCvD verzamelt en oordeelt de deskundige inbreng van de drie Branchecolleges. SWOD maakt door deze opbouw optimaal gebruik van bestaande kennis en expertise binnen deze drie branche-colleges.
Het CCvD draagt haar stukken na goedkeuring over aan het SWOD Bestuur. Het Bestuur van SWOD zorgt voor de overdracht aan de minister.
Daar waar nodig zal het CCvD projectgroepen installeren, die in een tripartiete samenwerking Brandweer, Defensie en civiele sector hun deskundige inbreng leveren. De leden van de projectgroep krijgen van hun achterban een mandaat en zullen daar waar nodig hun achterban raadplegen.
Onder SWOD wordt ook door de Centrale Examencommissie (CES) samengewerkt aan één itembank (examenvragen / meetmomenten) en één uitvoeringsbesluit op het examenreglement, dat u kunt vinden in det werkveldspecifieke certificatieschema's
Daar waar nodig zorgt ook SWOD voor de regie, zoals bij het wettelijk verplichte overleg tussen de Certificerende Instellingen. SWOD is dan niet van de partij, maar zal wel in de gaten houden dat dit overleg plaatsvindt.
Civiele Sector / professionele duikindustrie
Voor circa 35 verschillende duikondernemingen in Nederland zijn bij benadering 550 professionele duikers werkzaam.
Eén persoon kan meerdere certificaten hebben, bijv. duiker en duikploegleider. Praten we over certificaathouders dan ligt het aantal hoger dan het aantal personen. Op dit moment ligt de schatting op 700 beroepsbeoefenaars (personen).
Hiervan zijn er ongeveer 250 werkzaam in de inshore en 250 in de offshore. De overige 50 personen hebben het duiken als nevenactiviteit.
Naar schatting is 30% van de beroepsbeoefenaren in dienst bij een onderneming en is 70% werkzaam als zelfstandige zonder personeel (ZZP). Deze professionele beroepsbeoefenaars verrichten onder andere de volgende werkzaamheden:
- In de offshore sector: o.a constructie, onderhoud en inspectiewerkzaamheden aan boor- en productieplatforms,
- Windmolenparken op zee: o.a. constructie, onderhoud en inspectiewerkzaamheden
- Bij weg en waterbouw: o.a constructie, onderhoud en inspectiewerkzaamheden van bruggen en sluizen
- In de bouw: o.a. het aanbrengen van onderwaterbeton,
- Berging van (scheeps)wrakken: zowel in- als offshore,
- Scheepsonderhoud: inspecties, onderhoud, reparaties en reinigingswerkzaamheden
- Overig inshore: opsporen van explosieven, reinigen/onderhoud zwembaden en/of waterbassin glas- en tuinbouw, reinigen/onderhoud van aquaria
Het duiken in de olie- & gasindustrie (offshore) is internationaal georiënteerd. Nederlandse duikbedrijven maken gebruik van buitenlandse beroepsbeoefenaars maar ook buitenlandse bedrijven zijn actief in de Nederlandse sector. Buitenlandse duikbedrijven en/of beroepsbeoefenaren met buitenlandse duikpapieren dienen zich aan Nederlandse wetgeving te conformeren.
Een groot aantal Nederlandse duikbedrijven is georganiseerd in de branchevereniging NADO www.nado.nu
De duikers, met name de zzp-duikers, zijn georganiseerd in de branchevereniging NVB www.nederlandseverenigingvanberoepsduikers.nl
Voor de deelsector Hyperbare Geneeskunde verwijzen wij u naar de brancheorganisatie Nederlandse Vereniging van Hyperbare Geneeskunde www.NVvHG.nl
Publieke sector
In de publieke sector (overheid) voeren naar schatting ruim 1200 medewerkers duikwerkzaamheden uit. Deze duikers/duikploegleiders verrichten voor de verschillende instanties uiteenlopende werkzaamheden:
- Defensie: het verrichten van diverse duikactiviteiten voor militaire doeleinden en het opsporen, ruimen en bergen van explosieven,
- Politie: opsporing en observaties,
- Douane: opsporing en toezicht
Daarnaast zijn er ongeveer 50 wetenschappelijke medewerkers en studenten van universiteiten en rijksonderzoeksinstellingen die in het kader van archeologisch- en maritiem biologisch onderzoek incidenteel duikarbeid verrichten.
In het jaar 2000 meenden de sector nog dat beroepsduikers uiterlijk tot hun 45ste actief doken. Dit is echter een achterhaald gegevens. Dit is o.a. te danken aan de Arbeidsomstandighedenwetgeving. Het doel van Arbeidsomstandighedenwetgeving is dat werknemers hun beroep tot hun pensioen in goede gezondheid moeten uitoefenen. De verwachte vergrijzing (grote groep 39 jaar of ouder in 2008) bleef uit en de groep duikers boven de 50 jaar is anno 2014 groter dan verwacht. Momenteel kan de sector ook concluderen dat in de jaren 80 nog gesproken werd over gevaarlijk werk, in de jaren 90 over hoog risicovol en anno 2014 wordt gesproken over risicovol. En dan heeft risicovol hierin twee betekenissen, één omdat de beroepsbeoefenaar afhankelijk blijft van luchtvoorziening en moet kunnen vertrouwen op zijn teamgenoten en materieel en omdat de duiker toegang heeft tot infrastructurele projecten van onze overheid, waarbij de veiligheid van de maatschappij (de openbare veiligheid en orde) een item wordt.
Brandweer
Hoewel de brandweer thuishoort onder de noemer publieke sector wordt zij apart genoemd. De brandweer kent verreweg de meeste duikers. Bij de brandweer verrichten circa 700, vooral vrijwillige, brandweerlieden duikwerkzaamheden. In 2008 hadden, naar schatting van de arbeidsinspectie ongeveer 70 korpsen een duikteam. Voor de meeste duikers in de bovengenoemde sectoren is het duiken een primaire taak. Bij de brandweer is duiken over het algemeen een neventaak die vaak onder hoge tijdsdruk moet worden uitgevoerd. De belangrijkste taak van brandweerduikers is het redden van mensen en dieren in nood .
Zie voor meer informatie over brandweer activiteiten www.ifv.nl